İçindekiler
Gastronomi nedir?
Teknoloji ile birlikte endüstrideki gelişmeler, eğitimdeki değişimleri ve beraberinde beslenme alışkanlıklarının değişimi gibi sonuçları ortaya koymuştur. İnsanoğlunun en temel gereksinimi ve en büyük zevklerinden biri olarak nitelendirilen yeme-içme, kültürel şekillenmeden ekonomik yapıya, sosyolojik açılımlardan politik olaylara kadar yaşamın her alanında tarih boyunca önemli bir olgu olarak kabul görmüş ve statü göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Gastronomi ise “insan ve toplum hayatı içinde bu denli önem teşkil eden yeme-içmenin bilimsel ve sanatsal açıdan her yönüyle incelenmesi” olarak açıklanabilir.
Mutfak kültürü, yakın zamana kadar göz ardı edilen bir alan olmuştur. Bununla birlikte, mutfak kültürü her zaman en uzun süredir ayakta kalan bir kültür ve geleneğin bir parçasıdır. Farklı bir dille ifade etmek gerekirse, bir toplumun birçok farklı kimliklerinin bir araya geldiği mutfaklar ve ulusal duyguların en çok günlük hayat tarzlarının, dini inançların, alışkanlıkların, geleneklerin ve geleneklerin aynası olduğu bilinmektedir.
Gastronomi, insanların günlük hayatlarında yiyecek ve içeceklerin düzenlenmesi için vazgeçilmez temel bir unsurdur. Gastronomi teriminin ilk köken yeri Yunanistan’dır. Gastronomi kelime karşılığı çoğu sözlükte güzel sanatla bağlantılı olarak zarif yemek olarak tanımlanmaktadır. Yiyecek içecekteki zerafet XIX. yy.’da Fransa’da gastronomi; sosyal, ekonomik ve kültürel bağlarla entelektüel bir çizgi çizmiştir.
Türkiye’de Gastronomi eğitimi
Türkiye’de yükseköğretim düzeyinde gastronomi eğitimi, önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora programlarından verilmektedir. Gastronomi alanında nitelikli personel, yönetici ve akademisyenlerin yetiştirilmesinin amaçlandığı bu programların sayısı her geçen gün artmakla ve ülkenin farklı üniversitelerinde bu programlar farklı fakültelerin altında bölüm olarak ta açılabilmektedir. Türkiye’de ilk olarak önlisans düzeyinde 1990’lı yılların sonunda verilmeye başlayan bu eğitimler 17 yıllık bir süreç içerisinde doktora düzeyine kadar ulaşmıştır.
Türkiye’de devlet üniversitelerinde ön lisans düzeyinde eğitimi veren aşçılık programlarının listesi açıklayıcı bir şekilde alt tarafta tablo halinde sunulmuştur. Türkiye’de önlisans düzeyinde aşçılık programı bulunan 28 devlet üniversitesi bulunmaktadır. Bu programlar 38 farklı meslek ve yüksekokulu ve bir açık öğretim programı olarak 59 program şeklinde yer almaktadır. Tabloya bakıldığında Muğla ve Isparta illerinde önlisans düzeyinde aşçılık programları diğer illere göre daha çok yer almaktadır.
Türkiye’de vakıf üniversitelerinde önlisans düzeylerinde eğitim veren aşçılık programlarının listesi alttaki tabloda gösterilmektedir. Türkiye’de önlisans gastronomi eğitimi veren vakıf üniversiteleri 15 farklı üniversitenin bünyesinde, KKTC’nde ise 3 üniversitede aşçılık programı bulunmaktadır.
Türkiye’de devlet üniversitelerinde lisans düzeyinde gastronomi eğitimi veren bölümlerin listesi tabloda gösterilmektedir. Türkiye’de lisans düzeyinde gastronomi eğitimi veren 18 devlet üniversitesi bulunmaktadır.
Türkiye’de vakıf üniversitelerinde lisans düzeyinde gastronomi eğitimi veren bölümlerin listesi gösterilmektedir. Türkiye’de lisans düzeyinde gastronomi eğitimi veren vakıf üniversiteler bünyesinde 12 tane gastronomi ve mutfak sanatları ya da gastronomi bölümü bulunmaktadır. Bununla birlikte KKTC’ndeki 5 üniversitesi de gastronomi ve mutfak sanatları ya da gastronomi bölümleri vardır. Ayrıca Kırgızistan’da bulunan Kırgızistan-Türkiye Manas üniversitesi bünyesinde gastronomi ve mutfak sanatları programı bulunmaktadır.
Türkiye’de Yüksek Lisans Düzeyinde Gastronomi Eğitimi Veren Üniversitelerin Listesi
Sayı | Anabilim Dalı Adı | Üniversite | Şehir | Enstitü | |
1 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Abant İzzet Baysal Üniversitesi |
Bolu | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
2 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Balıkesir Üniversitesi | Balıkesir | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
3 | Gastronomi | Gazi Üniversitesi | Ankara | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
4 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Gaziantep Üniversitesi |
Gaziantep | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
5 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Mersin Üniversitesi | Mersin | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
6 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Pamukkale Üniversitesi |
Denizli | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
7 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Okan Üniversitesi | İstanbul | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
|
8 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Gazi Üniversitesi (Doktora) |
Ankara | Sosyal Bilimler Enstitüsü |
Türkiye’de Devlet Üniversitelerinde Ön Lisans Düzeyinde Eğitimi Veren Aşçılık Programlarının Listesi
Sayı | Program Adı | Üniversite | Şehir | Birim | ||
1 | Aşçılık Programı | Abant İzzet Baysal Üniversitesi | Bolu | MENGEN MYO | ||
2 | Aşçılık Programı | Adıyaman Üniversitesi | Adıyaman | Sosyal Bilimler MTO | ||
3 | Aşçılık Programı | Adnan Menderes Üniversitesi | Aydın | DİDİM MYO | ||
4 | Aşçılık Programı | Adnan Menderes Üniversitesi | Aydın | Davutlar MYO | ||
5 | Aşçılık Programı | Afyon Kocatepe Üniversitesi | Afyonkarahisar | Afyon MYO | ||
6 | Aşçılık Programı | Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi | Ağrı | Doğubayazıt Ahmed-i Hani MYO |
||
7 | Aşçılık Programı | Akdeniz Üniversitesi | Antalya | Manavgat MYO | ||
8 | Aşçılık Programı | Akdeniz Üniversitesi | Antalya | Göynük Mutfak Sanatları MYO |
||
9 | Aşçılık Programı | Aksaray Üniversitesi | Aksaray | Güzelyurt MYO | ||
10 | Aşçılık Programı | Amasya Üniversitesi | Amasya | Sosyal Bilimler MYO | ||
11 | Aşçılık Programı | Anadolu Üniversitesi | Eskişehir | Eskişehir MYO | ||
12 | Aşçılık Programı | Anadolu Üniversitesi | Eskişehir | Açıköğretim Fakültesi | ||
13 | Aşçılık Programı | Bülent Ecevit Üniversitesi | Zonguldak | Devrek MYO | ||
14 | Aşçılık Programı | Dicle Üniversitesi | Diyarbakır | Diyarbakır Sosyal Bilimler MYO |
||
15 | Aşçılık Programı | Erzincan Üniversitesi | Erzincan | Turizm ve Otelcilik MYO | ||
16 | Aşçılık Programı | Gaziantep Üniversitesi | Gaziantep | Turizm ve Otelcilik MYO | ||
17 | Aşçılık Programı | Giresun Üniversitesi | Gaziantep | Dereli MYO | ||
18 | Aşçılık Programı | Harran Üniversitesi | Şanlıurfa | Şanlıurfa Sosyal Bilimler MYO | ||
19 | Aşçılık Programı | Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi |
K. Maraş | Sosyal Bilimler MYO | ||
20 | Aşçılık Programı | Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi |
Karaman | Sosyal Bilimler MYO | ||
21 | Aşçılık Programı | Kilis 7 Aralık Üniversitesi | Kilis | Meslek Yüksekokulu | ||
22 | Aşçılık Programı | Kırklareli Üniversitesi | Kırklareli | Pınarhisar MYO | ||
23 | Aşçılık Programı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi | Muğla | Muğla MYO | ||
24 | Aşçılık Programı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi | Muğla | Datça Kazım yılmaz MYO | ||
25 | Aşçılık Programı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi | Muğla | Milas MYO | ||
26 | Aşçılık Programı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi | Muğla | Marmaris Turizm MYO | ||
27 | Aşçılık Programı | Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi | Muğla | Ortaca MYO | ||
28 | Aşçılık Programı | Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi |
Nevşehir | Ürgüp Sebahat ve Erol Toksöz MYO |
||
29 | Aşçılık Programı | Ordu Üniversitesi | Ordu | Sosyal Bilimler MYO | ||
30 | Aşçılık Programı | Pamukkale Üniversitesi | Denizli | Tavaslı MYO | ||
31 | Aşçılık Programı | Sakarya Üniversitesi | Sakarya | Kırkpınar Turizm MYO | ||
32 | Aşçılık Programı | Selçuk Üniversitesi | Konya | Silifke Taşucu MYO | ||
33 | Aşçılık Programı | Selçuk Üniversitesi | Konya | Beyşehir Ali Akkanat MYO | ||
34 | Aşçılık Programı | Süleyman Demirel Üniversitesi | Isparta | Eğirdir MYO | ||
35 | Aşçılık Programı | Süleyman Demirel Üniversitesi | Isparta | Isparta MYO | ||
36 | Aşçılık Programı | Süleyman Demirel Üniversitesi | Isparta | Yalvaç MYO | ||
37 | Aşçılık Programı | Süleyman Demirel Üniversitesi | Isparta | Şarkikaraağaç Turizm MYO | ||
38 | Aşçılık Programı | Uludağ Üniversitesi | Bursa | Harmancık MYO | ||
39 | Aşçılık Programı | Yalova Üniversitesi | Yalova | Yalova MYO |
Türkiye’de Vakıf Üniversitelerinde Önlisans Düzeylerinde Eğitim Veren Aşçılık Programlarının Listesi
Sayı | Program Adı | Üniversite | Şehir | Birim | |
1 | Aşçılık Programı | Acıbadem Üniversitesi | İstanbul | MYO | |
2 | Aşçılık Programı | Avrasya Üniversitesi | Trabzon | MYO | |
3 | Aşçılık Programı | Başkent Üniversitesi | Ankara | Sosyal Bilimler MYO | |
4 | Aşçılık Programı | Beykent Üniversitesi | İstanbul | MYO | |
5 | Aşçılık Programı | Faruk Saraç Tasarım MYO | Bursa | Faruk Saraç Tasarımı MYO |
|
6 | Aşçılık Programı | İstanbul Arel Üniversitesi | İstanbul | MYO | |
7 | Aşçılık Programı | İstanbul Aydın Üniversitesi | İstanbul | Anadolu Bil MYO | |
8 | Aşçılık Programı | İstanbul Bilgi Üniversitesi | İstanbul | MYO | |
9 | Aşçılık Programı | İstanbul Esenyurt Üniversitesi |
İstanbul | MYO | |
10 | Aşçılık Programı | İstanbul Kavram Üniversitesi |
İstanbul | İstanbul Kavram MYO |
|
11 | Aşçılık Programı | Kapadokya MYO | Nevşehir | Kapadokya MYO | |
12 | Aşçılık Programı | Nişantaşı Üniversitesi | İstanbul | Nişantaşı MYO | |
13 | Aşçılık Programı | Okan Üniversitesi | İstanbul | MYO | |
14 | Aşçılık Programı | İstanbul Ayvansaray Üniversitesi |
İstanbul | Plato MYO | |
15 | Aşçılık Programı | Toros Üniversitesi | Mersin | MYO | |
16 | Aşçılık Programı | Doğu Akdeniz Üniversitesi | KKTC | Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu |
|
17 | Aşçılık Programı | Lefke Avrupa Üniversitesi | KKTC | MYO | |
18 | Aşçılık Programı | Yakın Doğu Üniversitesi | KKKTC | MYO |
Türkiye’de Devlet Üniversitelerinde Lisans Düzeyinde Gastronomi Eğitimi Veren Bölümlerin Listesi
Sayı | Bölüm Adı | Üniversite | Şehir | Birim | ||
1 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Abant İzzet Baysal Üniversitesi | Bolu | Bolu Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu |
||
2 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Afyon Kocatepe Üniversitesi |
A. Karahisar |
Turizm Fakültesi | ||
3 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Akdeniz Üniversitesi |
Antalya | Turizm Fakültesi | ||
4 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Akdeniz Üniversitesi |
Antalya | Manavgat Turizm Fakültesi |
||
5 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Anadolu Üniversitesi |
Eskişehir | Turizm Fakültesi | ||
6 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Atatürk Üniversitesi | Erzurum | Turizm Fakültesi | ||
7 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Balıkesir Üniversitesi |
Balıkesir | Turizm Fakültesi | ||
8 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Cumhuriyet Üniversitesi | Sivas | Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu |
||
9 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi |
Çanakkale | Gökçeada Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
10 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Dokuz Eylül Üniversitesi | İzmir | Seferhisar Fevziye Hepkon Uygulamalı Yüksekokulu |
||
11 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Gazi Üniversitesi | Ankara | Turizm Fakültesi | ||
12 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Gaziantep Üniversitesi |
Gaziantep | Güzel Sanatlar Fakültesi |
||
13 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi |
İzmir | Turizm Fakültesi | ||
14 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Kocaeli Üniversitesi | Kocaeli | Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu |
||
15 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Mersin Üniversitesi | Mersin | Turizm Fakültesi | ||
16 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Necmettin Erbakan Üniversitesi |
Konya | Turizm Fakültesi | ||
17 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi |
Nevşehir | Turizm Fakültesi | ||
18 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Pamukkale Üniversitesi |
Denizli | Turizm Fakültesi |
Türkiye’de Vakıf Üniversitelerinde Lisans Düzeyinde Gastronomi Eğitimi Veren Bölümlerin Listesi
Sayı | Bölüm Adı | Üniversite | Şehir | Birim | ||
1 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Alanya Hamdullah Emin Paşa Üniversitesi |
Antalya | Turizm Fakültesi | ||
2 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Avrasya Üniversitesi | Trabzon | Uygulamalı Bilimler YO | ||
3 | Gastronomi | Bahçeşehir Üniversitesi |
İstanbul | Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
4 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Beykent Üniversitesi | İstanbul | Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
5 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
İstanbul Aydın Üniversitesi |
İstanbul | Güzel Sanatlar Fakültesi | ||
6 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
İstanbul Bilgi Üniversitesi |
İstanbul | Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu |
||
7 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
İstanbul Gelişim Üniversitesi |
İstanbul | Güzel Sanatlar Fakültesi | ||
8 | Gastronomi | İstanbul Gelişim Üniversitesi |
İstanbul | Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
9 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Maltepe Üniversitesi | İstanbul | Güzel Sanatlar Fakültesi | ||
10 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları (İngilizce) |
Nişantaşı Üniversitesi | İstanbul | Sanat ve Tasarım Fakültesi | ||
11 | Gastronomi | Okan Üniversitesi | İstanbul | Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
12 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Özyeğin Üniversitesi |
İstanbul | Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu |
||
13 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Yeditepe Üniversitesi |
İstanbul | Güzel Sanatlar Fakültesi | ||
14 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Doğu Akdeniz Üniversitesi |
KKTC | Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu |
||
15 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Girne Amerika Üniversitesi | KKTC | Uygulamalı Sosyal Bilimler Yüksekokulu | ||
16 | Gastronomi | Lefke Avrupa Üniversitesi | KKTC | Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu |
||
17 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları | Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi | KKTC | Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu |
||
18 | Gastronomi | Yakın Doğu Üniversitesi | KKTC | Turizm ve Otel Yüksekokulu | ||
19 | Gastronomi ve Mutfak Sanatları |
Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi |
Kırgızistan | Turizm ve Otel Yüksekokulu |