Ana sayfa Bilgi TDK Noktalama İşaretleri Nelerdir? – Anlamları ve Yazım Kuralları (Nerelerde Kullanılır)

TDK Noktalama İşaretleri Nelerdir? – Anlamları ve Yazım Kuralları (Nerelerde Kullanılır)

0

Türk Dil Kurumu cümlelerin daha akıcı ve anlaşılır olması için noktalama işaretleri kullanılmasını öngörmüştür. Noktalama işaretleri cümlenin anlam bütünlüğünü tamamladığı gibi, anlatılmak istenilen konunun net olarak ifade edilmesini de sağlar. Okumayı kolaylaştıran bu işaretlerin kullanımlarında belli kurallar vardır. Bu kurallara uyulmadığı takdirde ortaya bambaşka sonuçlar çıkacaktır. Türkçeyi doğru ve yalın olarak öğrenmek için noktalama işaretlerine hakim olmak gerekir.

Türk Dil Kurumunca belirlenmiş olan noktalama işaretleri;
– Nokta ( . ),
– Virgül ( , ),
– Noktalı Virgül ( ; ),
– İki Nokta ( : ),
– Üç Nokta (… ),
– Soru İşareti ( ? ),
– Kesme İşareti ( ‘ ),
– Ünlem İşareti ( ! ),
– Kısa Çizgi ( – ),
– Uzun Çizgi ( − ),
– Eğik Çizgi ( / ),
– Tırnak İşareti ( “…” )
– Parantez (Yay Ayraç) ()

Noktalama işaretleri üstte gördükleriniz iken Türk Eğitim Sisteminde İlk, Orta ve Liselerde eğitim müfredatında zorunlu ders olarak okutulmaktadır. Noktalama işaretleri farklı sembollere sahiptir. Bu işaretlerin hepsinde farklı anlamlar bulunur.

Noktalama İşaretlerinin Kullanıldığı Yerler (Örnekler)

Noktalama işaretlerinin hepsinde ayrı bir anlam belirlenmiştir. Cümledeki ifadeyi güçlü hale getirmek ve anlamını tam olarak belirtmek için TDK yazım kılavuzu ve imla kılavuzu kitapları yayınlanmıştır. Bir noktalama işaretinin şeklini veya yapılışı konusunda ayrım yapamayan kişiler bu yayınlardan yardım alabilmektedir.

Noktalama İşaretleri Anlam ve Örnekleri

Nokta işareti cümleyi bitiren işaretlerdir. “Bugün hava çok güzel.” Cümlesinde cümle sonunda nokta işareti kullanılmıştır.

Virgül işareti, cümle içinde artarda gelen kelime veya grup halindeki kelimelerin arasına konulur ve net anlam ifade etmesini sağlar. “Elma, armut, portakal sevdiğim kış meyveleridir.” cümlesinde virgül işareti kullanılmıştır.

Noktalı Virgül işareti, cümle içeresinde bulunan virgüllerle ayrılmış olan bölümleri birbirinden ayırmak için kullanılır. “Çok kültürlü bir kadın değil, ama bilgili; genç bir görünüme sahip değil, ama yine de güzel görünüyor.” Cümlesinde noktalı virgül kullanılmıştır. İki Nokta işareti, cümle gidişatında örnek vermek gerektiğinde kullanılan bir işarettir. “Kendimi tanıtmam gerekirse: Devlet Memuruyum” cümlesinde iki nokta kullanılmıştır.

Üç Nokta işareti sürecek olan cümlelerin sonunda kullanılır. “Gök mavi, deniz mavi, evler mavi…” cümlesinde üç nokta kullanılmıştır.

Soru İşareti, soru eki veya soru sözü bulunan cümlelerin sonuna konur. “Dün akşam neredeydin?” Cümlesinde soru işareti kullanılmıştır.

Ünlem İşareti, heyecan, şaşkınlık ve öfke bildiren cümlelerin sonlarında kullanılır. “Sen ne demek istediğinin farkında mısın!” Cümlesinde ünlem işareti kullanılmıştır.

Kısa Çizgi, satır sonlarına, yazımı bitmeyen kelimeleri bölmek için konur. “Öğretmenimiz dün çok faz-la ödev verdi.” cümlesinde kısa çizgi kullanılmıştır.

Uzun Çizgi işaretine konuşma işareti de denilir. Uzun çizgi işareti konuşmayı belirtmek için cümle başlarında ve satır başlarında kullanılır. “-İstanbul’a Gittiniz mi?” cümlesinde uzun çizgi kullanılmıştır.

Eğik Çizgi işareti, genellikle şiir cümlelerinde dizeleri ayırmak için kullanılır. “Ben ezelden beridir hür yaşadım hür yaşarım / Hangi çılgın bana zincir vuracakmış şaşarım” dizelerinde eğik çizgi kullanılmıştır.

Ters Eğik Çizgi, bilgisayar dilinde kullanılan bir işarettir. Dizinleri birbirinden ayırmak için kullanılır. “Bilgisayarım\Geri Dönüşüm Kutusu\Aa” dizininde ters eğik çizgi kullanılmıştır.

Tırnak işareti, başka bir kaynaktan alınan bilgileri yazı içinde belirtmek için kullanılır. “ATATÜRK ‘Beni Türk Hekimlerine Emanet Ediniz’ demiştir.” cümlesinde tırnak işareti kullanılmıştır.

Tek Tırnak İşareti, tırnak işareti kullanılması gereken bir cümlenin içinde yeniden konuşma veya alıntı olması durumunda tek tırnak işareti kullanılır. “Ayşe: “Yolda Gülçe’yi gördüm, ‘Yarın kuaföre gidelim.’ dedi” cümlesinde tek tırnak işareti kullanılmıştır.

Denden İşareti, bir yazıda aynı sözlerin, sayıların veya kelimelerin alt alta gelmesi durumunda kullanılır.

“Kadın gülüyordu,

” ağlıyordu.” sıralamasında denden işareti kullanılmıştır.

Yay Ayraç İşareti, yazıdaki anlamı tamamlayan ve cümle dışında yer alması gereken bilgiler için kullanılır. “Imak fiili (ek fiil) geniş zamanlı şahıs ekleriyle çekilmiştir.” cümlesinde yay ayraç işareti kullanılmıştır.

Kesme İşareti, özel isimlere gelen ekleri ayırmak için kullanılır. “Melek Hanım’a su verdim” cümlesinde kesme işareti kullanılmıştır.

Noktalama İşaretlerinin Anlamları

Noktalama işaretleri TDK kurumunca belirlenmiştir. Cümlenin anlatımına göre noktalama işaretlerinin kullanıldığı yerler farklılık gösterir. Ancak cümle başında kullanılan tek noktalama işareti konuşma çizgisi veya uzun çizgidir. Noktalama işaretleri teknolojinin gelişmesiyle bilgisayar gibi dijital cihazlar için de önem taşıyan işaretlerdir. Bir metin, çeviri veya yazı dizinlerinde noktalama işaretlerinin yanlış kullanımı okuyucuya çok farklı bir içerik sunacaktır. Bu sebeple noktalama işaretlerinin doğru öğrenilmesi Türkçe ve Edebiyatta önem taşıyan konu ayrıntılarıdır.

Noktalama İşaretleri Özellikleri

Tanzimat döneminden itibaren kullanılmaya başlanılmış olan noktalama işareti yazının daha kolay ifade edilmesini ve anlaşılır olmasını sağlar. Atatürk’ün harf devrimini gerçekleştirmesi sonrasında da noktalama işaretlerine özellikle değinilmiş ve çarpık cümle kurulmamasına yönelik faaliyetler yapılmıştır.

Kısaca Noktalama İşaretleri Nedir?

Noktalama işaretleri bir metni veya yazıyı kolay okumamızı sağlayan, ifadeyi daha anlaşılır hale getiren işaretlerdir. Cümle sonlarında kullanılan nokta işareti nedir? (nokta işareti anlamı nedir) sorularında Türk Dil Kurumu düzenli cümleler kurulmasını sağlamak amacıyla kurallar belirlemiştir.

Az Kullanılan Noktalama İşaretleri

Türkçede birçok noktalama işareti bulunmasına rağmen bunlardan bir kısmı metin veya yazılarda az sayıda kullanılır. Uzun çizgi, üç nokta, ters kısa çizgi ve denden işareti gibi noktalama işaretleri az kullanılan işaretlerdir.

Fazla Kullanılan Noktalama İşaretleri

Türkçede daha yoğun olarak kullanılan noktalama işaretleri, virgül, nokta, kesme işareti, soru işareti ve ünlem işaretidir. Cümleyi anlamlı hale getiren cümlenin kuruluş biçimi ve kullanılan noktalama işaretlerinin yerinde kullanımıdır.

Noktalama İşaretleri Kullanımının Önemi

Noktalama işareti cümledeki ifadeyi etkileyen en önemli faktörler arasında yer alır. Yalnızca cümle, metin veya kitaplarda değil, konuşma, hitap, sesleniş ve üslup düzeninde de noktalama işaretlerinin önemi büyüktür. Bir konuşmacı, yapmış olduğu sunumda noktalama işaretlerini düzenli kullanmadığında, beğeni toplamayacak, ilgi çekmeyecek ve hatta konuşması dinlenilmeyecektir. Cümlenin anlamında virgül işaretinin yerinde kullanımının önemi büyüktür. Virgülün düzensiz kullanımıyla cümlede söylenilmek veya anlatılmak istenilen konu bambaşka bir anlama gelebilir.

İlkokul yıllarından itibaren verilen dilbilgisi eğitiminde noktalama işaretlerinin yoğun olarak üzerinde durulur ve okuduğunu anlamayı tam olarak sağlatan bu işaretlerin edinilmesi sağlanır. Gelecek yıllar için son derece önemli olan bu bilgiler bireylerin her alanda karşılarına çıkacak olan bilgileri içerir. Bir yazıyı okumak, anlamak ve başkalarına net olarak doğru bir şekilde anlatabilmek için noktalama işaretlerinin anlamlarını, kullanıldığı yerleri, işaretlerini, önemlerini ve sembollerini bilmek son derece önemlidir. Türk Dil Kurumu bu konuya özen göstermekte ve bu alanda yapmış olduğu çalışmalara sürekli güncellemeler ekleyerek devam etmektedir.

BeğenmedimBeğendim (No Ratings Yet)
Loading...

BİR CEVAP BIRAK

Please enter your comment!
Please enter your name here