D vitamini vücudun bazı fonksiyonlarının düzenlenmesinde görev alır. Özellikle kalsiyum metabolizmasında önemlidir.
– Kalsiyum bağlayıcı protein aracılığıyla bağırsaktaki kalsiyum emilimini düzenler.
– Kemiklerdeki hidroksiapatit denilen kalsiyum-fosfor tuzu gibi mineralleşmeyi yönetir.
– Böbreklerin dışarı attığı veya vücuda kazandırdığı kalsiyumun miktarını yöneterek kandaki kalsiyum seviyesini düzenler.
Eksikliği: Londra‟da ısınma ve yakıt için kömür kullanıldığı dönemlerde çocuklarda ciddi kemik hastalıkları dikkati çekmekteydi. Ortaya çıkan duman gökyüzünü kaplıyor ve güneşten gelen UV ışıklarını bloke ediyordu. Zamanlarının çoğunu zaten kapalı mekanlarda geçiren çocuklarda raşitizm denilen kemik hastalıkları gözleniyordu.
Neden raşitizm hastalığında güneş ışığı önemlidir?
D vitamini bir hormon benzeri etkiye sahiptir. Güneş ışığının yeterli miktarda alınması halinde vücudunuz bu vitamini üretebilir. Güneş ışığının açık tenliler için günde yaklaşık 30 dakika, daha koyu tenliler için ise 2 saat kadar ellere ve yüze gelmesi yeterlidir. Kolesterol D vitamini için yapı taşıdır ve kolekalsiferolden karaciğer ve böbreklerdeki birkaç kimyasal değişikliklerden sonra 1,25 Dihidroksikolekalsiferol yani aktif D-Vitamini oluşmaktadır. Raşitizmin belirtileri şunlardır:
– İçeri veya dışarı doğru eğilen yumuşak kemikler en çok bacaklardaki uzun kemikler etkilenir.
– Kıkırdak gereğinden fazla büyüyerek, kemiklerdeki mineral madde eksikliğini kapatmaya çalışır.
– Kafatası oluşumunda yeterli miktarda kalsiyum alınmadığı için yerine kıkırdak dokusu girmektedir. Bu nedenle çocuklarda orantısız kafa gelişimi oluşur.
– Yetişkinlerde, kemiklerin yumuşamadığı yerlerde bir çeşit raşitizm oluşur. Yeterince güneş ışığı ve D vitamini almayan yaşlılar muhtemelen bunun acısını çekecektir. Buna ilaveten, karaciğer ve böbrek fonksiyonları bozulabilir çünkü yaşlanma ve kullanılan ilaçlar problemin daha da büyümesine sebep olur.
Gereksinimi: Güneş ışınlarının farklı şekillerde etki göstermesinden ve birçok insanın da D vitamini üretimini engelleyecek derecede koyu bir tene sahip olmasından dolayı bu vitamin gereklidir. Ancak D vitaminine duyulan ihtiyaç oldukça küçüktür. D vitamini ihtiyacı yaşla birlikte artar. Çünkü vücudun bu vitamini üretme kabiliyeti yaşlandıkça azalır.
Gıda Kaynakları: Somon ve orkinos gibi yağlı balıklar D vitaminince oldukça zengin kaynaklardır. 1900‟lerin başlarında morina balığı karaciğerinden çıkarılan yağ raşitizm hastalığını tedavi amacıyla kullanılıyordu. Daha sonraları D vitamini içerdiği tespit edilmiştir. Karaciğer ve yumurta da D vitamini içermektedir. Günümüzde bazı kahvaltılık gevreklere ve süte D vitamini ilaveleri yapılmaktadır.
Toksisite: Alım miktarının üç katı seviyesindeki D vitamini çocuklar için toksik etkiye sahip olabilir. Çünkü çocuk kemikleri çok hızlı büyümektedir. Bununla birlikte kandaki kalsiyum seviyesi artar ve daha sonra kalsiyum yumuşak dokularda örneğin organlarda depolanmaya başlar. Yüzdeki kemiklerin aşırı büyümesi sonucunda şekil bozuklukları ortaya çıkabilir.
(No Ratings Yet)
Loading...
